10 lỜI NHẮN CỦA NGƯỜI XƯA – NGHÌN NĂM NHÌN LẠI VẪN ĐÚNG.

 10 lỜI NHẮN CỦA NGƯỜI XƯA – NGHÌN NĂM NHÌN LẠI VẪN ĐÚNG.

   

Từ ngàn đời nay, cha ông ta đã đúc kết biết bao tinh hoa nhân sinh, biết bao triết lý sống thấm đẫm mồ hôi, nước mắt và cả máu xương. Ẩn sâu trong những câu nói tưởng như đơn giản ấy là cả một kho tàng minh triết, một la bàn soi đường cho thế hệ sau giữa muôn trùng nhân thế bon chen. Có những lời nhắn, dù đã đi qua bao thế kỷ, nhưng mỗi lần ngẫm lại, ta vẫn thấy như được nghe chính người xưa đứng cạnh, nhẹ nhàng bảo ban, nhắc nhở ta đi cho đúng đường, sống cho trọn đạo làm người.

Hôm nay, hãy cùng tôi ngồi lại, chậm rãi đọc, chậm rãi hiểu và tự vấn bản thân: ta đã làm đúng chưa? Ta đã sống xứng đáng chưa? Và ta có đủ can đảm để sửa mình mỗi ngày, để mai sau còn ngẩng cao đầu mà tự hào rằng: mình không phụ những lời dạy quý báu của tiền nhân?




1. Muốn người khác không biết, trừ khi không làm

Đây có lẽ là câu nhắc nhở mạnh mẽ nhất về đạo đức và sự liêm khiết. Người xưa hiểu rất rõ: dù tài giỏi che đậy đến đâu, cái xấu cái ác sớm muộn cũng lộ ra như vết dầu loang. Dưới ánh sáng công lý, chẳng ai có thể giấu mãi một hành động tội lỗi.

Nhiều người trẻ bây giờ thường coi thường câu này. Họ tin rằng chỉ cần đủ mưu mẹo, đủ quan hệ, đủ tiền, thì chuyện gì cũng có thể bịt miệng thiên hạ. Nhưng lịch sử đã chứng minh, biết bao kẻ từng oai phong lẫm liệt, quyền lực nghiêng trời lệch đất, cuối cùng cũng ngã ngựa chỉ vì một việc xấu trong quá khứ bị lộ ra ánh sáng. Bao nhiêu gia tộc tan cửa nát nhà, bao nhiêu sự nghiệp tiêu tan trong phút chốc, chỉ vì không nghe lời nhắn này.

Vậy nên, nếu đã trót làm điều sai trái, cách duy nhất để được thanh thản là dám nhận lỗi, dám sửa sai. Mà tốt nhất, đừng làm. Hãy sống ngay thẳng, lương thiện, đừng tự tay gieo hạt giống xấu rồi lại sợ hãi mỗi đêm. Bởi sợ hãi chính là ngục tù vô hình giam hãm lương tâm người ta suốt đời.

Người sống ngay thẳng không sợ ai dòm ngó, không lo điều tiếng, đêm nằm ngủ cũng an lòng. Ấy mới là tự do thật sự.




2. Người không biết lo xa, ắt có họa gần

Trong Tam Quốc, Gia Cát Lượng – một bậc kỳ tài, khi mới phò tá Lưu Bị đã luôn nhắc nhở quân thần rằng: “Lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ.” Một người mưu sự cho cả thiên hạ, lẽ nào lại không lo xa?

Người thường, nếu chỉ lo cho ngày hôm nay, ăn cho no, chơi cho đã, hưởng thụ cho sướng mà không chuẩn bị đường lui, sớm muộn cũng tự đưa mình vào bế tắc. Từ chuyện nhỏ như tiêu tiền, đến chuyện lớn như lập nghiệp, ai không biết tính trước, lên kế hoạch phòng rủi ro, người ấy đang sống phó mặc số phận.

Chẳng hạn, khi còn trẻ, ai cũng khỏe mạnh. Nhưng nếu không chăm sóc sức khỏe, không tiết kiệm, không đầu tư cho tri thức, đến tuổi già, bệnh tật kéo đến, hết tiền, hết sức lực, lúc ấy ân hận thì đã muộn. Hay trong công việc, cứ ỷ lại vào “mối quan hệ”, “dễ kiếm tiền”, chẳng thèm học hỏi, trau dồi kỹ năng — rồi một ngày công ty cắt giảm nhân sự, mất việc, không còn gì để bám víu, mới hoảng sợ thì đã quá trễ.

Lo xa không phải để sống lo âu, mà để bình an. Người biết lo xa, mỗi bước đi đều vững chãi. Lúc thuận buồm xuôi gió thì vui, lúc phong ba bão táp thì vẫn có cái để dựa vào. Gia đình nào dạy con biết tiết kiệm, biết dự phòng, biết nhìn xa trông rộng, gia đình ấy sẽ đứng vững trước bão giông cuộc đời.



3. Người hay nói chuyện thị phi ắt là người thị phi

Có câu: “Cửa miệng không xương, nhiều đường lắt léo.” Người xưa từ lâu đã hiểu sức mạnh và tai họa mà lời nói có thể gây ra. Những kẻ thích ngồi lê đôi mách, phao tin đồn, bàn chuyện xấu của người khác thường là những kẻ tâm địa không ngay chính. Họ dùng lời nói để gây sóng gió, để che giấu khuyết điểm của mình, để hạ thấp người khác mà nâng mình lên.

Trong công sở, ta dễ gặp kiểu người này nhất: miệng cười nói ngọt ngào, tay bắt mặt mừng, nhưng vừa quay lưng đã rỉ tai đồng nghiệp khác những điều xấu xa về bạn. Hoặc trong xóm giềng, có người suốt ngày soi mói chuyện riêng tư nhà người ta, biến chuyện bé xé ra to, để mua vui, để tạo kịch tính.

Người xưa khuyên: muốn biết tính cách một người, hãy nghe cách họ nói về người vắng mặt. Ai suốt ngày chỉ thích nói xấu người khác, chắc chắn cũng chẳng ngần ngại làm chuyện xấu sau lưng bạn.

Vậy nên, tốt nhất, đừng làm người thị phi. Thấy chuyện xấu, đừng thêm mắm dặm muối. Thấy chuyện đúng, đừng biến nó thành trò mua vui. Giữ miệng cũng là giữ đức. Im lặng đúng lúc là một loại trí tuệ, càng nói ít thị phi, càng được người đời kính trọng.




4. Nhẫn một chút gió yên biển lặng, lùi một bước trời quang mây tạnh

Chữ “nhẫn” vốn là một tinh hoa của đạo làm người phương Đông. Người xưa dạy: biết nhẫn là giữ được bình yên. Không biết nhẫn, gặp chuyện nhỏ cũng dễ bùng nổ, rước họa vào thân.

Hãy nhìn một cuộc cãi vã thường ngày: đôi bên vì cái tôi quá lớn, chẳng ai chịu nhường, lời qua tiếng lại, bốc hỏa. Kết quả, chuyện bé hóa to, có khi còn dẫn đến thù hằn suốt đời. Trong gia đình cũng vậy: vợ chồng vì chuyện cơm áo gạo tiền mà to tiếng, ai cũng cho mình đúng, không ai chịu nhịn. Cuối cùng tình cảm sứt mẻ, con cái khổ lây.

Người khôn biết nhẫn một câu, nhường một bước, thì sóng gió qua nhanh. Không phải vì sợ, không phải vì yếu đuối, mà vì hiểu giá trị của hòa khí. Sức mạnh thật sự là biết kiềm chế cơn giận, để giữ hòa khí lớn hơn cái lý cá nhân.

Trong thời đại này, nhiều người coi “nhẫn” là thua thiệt. Họ sợ bị bắt nạt, sợ bị coi thường. Nhưng hãy thử nghĩ mà xem: ai nhẫn được, người đó kiểm soát được bản thân, giữ được đầu óc tỉnh táo. Chính sự tỉnh táo ấy mới là lợi thế, mới là sức mạnh để nhìn xa trông rộng, tránh những quyết định bốc đồng làm hỏng cả cơ nghiệp.




5. Trẻ khỏe không nỗ lực, già hối hận bi thương

Trong số những lời nhắn của người xưa, câu này như một hồi chuông cảnh tỉnh lớn nhất cho người trẻ. Thanh xuân là thời gian tuyệt vời nhất để học hỏi, làm việc, tích lũy kinh nghiệm và tạo dựng nền tảng cho tương lai. Nhưng chính lúc sung sức nhất, người ta lại dễ buông thả nhất.

Bao nhiêu người trẻ ngày nay đốt tuổi xuân trong những cuộc vui thâu đêm, những trò giải trí vô bổ, thức khuya lướt điện thoại, lười vận động, lười học hỏi. Họ tự nhủ: “Thôi để mai tính, còn trẻ mà.” Nhưng “mai” ấy nối tiếp “mai” khác, rồi một ngày ngoảnh lại, tóc đã bạc, sức đã yếu, cơ hội đã rời xa.

Khi trẻ không tích lũy, không vun đắp tri thức, không chăm lo sức khỏe, đến già mới nhận ra, tiền bạc không thể mua lại sức khỏe đã mất, thời gian đã trôi không thể níu kéo, kiến thức không thể học cấp tốc trong một đêm.

Người xưa dạy: “Thanh niên không siêng năng, lão niên thương tiếc.” Lúc còn khỏe, hãy làm việc hăng say, hãy chịu khó tích góp kinh nghiệm, hãy tiết kiệm, hãy đầu tư cho chính mình. Đừng để bản thân phải sống những năm tháng cuối đời trong nuối tiếc, oán trách số phận, khi chính mình đã lãng phí những năm tháng quý giá nhất.



6. Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng

Trong tất cả những lời răn dạy của cổ nhân, câu này được nhắc đi nhắc lại nhiều nhất — từ bậc cha mẹ, thầy cô, cho đến những người từng trải trong xã hội. Bởi ai cũng hiểu, môi trường sống, bạn bè xung quanh, những người ta giao du, tiếp xúc hằng ngày… đều âm thầm hình thành tính cách và định hình số phận của ta.

Thử nhìn quanh mà xem, một đứa trẻ sinh ra ngoan hiền, lễ phép, nhưng nếu lớn lên trong một khu phố nhiều tệ nạn, bạn bè lêu lổng, cha mẹ không để ý… chẳng mấy chốc cũng sa ngã. Một người đi làm, dù ban đầu có lương thiện thế nào, nhưng nếu suốt ngày ngồi cùng hội bàn chuyện gian lận, lách luật, rồi cũng sẽ học theo lúc nào chẳng hay.

Ngược lại, hãy để ý những người thành công: họ luôn chọn cho mình những mối quan hệ tích cực, những người thầy giỏi, những người bạn có chí hướng. Giao du với người chăm chỉ, ta sẽ khó mà lười biếng. Làm bạn với người trung thực, ta cũng ngại làm điều gian dối. Môi trường tốt, cộng đồng tốt, giống như ngọn đèn sáng chiếu rọi và nâng đỡ ta từng chút một.

Vậy nên, muốn làm người tử tế, trước tiên hãy chọn bạn mà chơi, chọn nơi mà ở. Đừng tiếc những mối quan hệ độc hại, đừng sợ cô đơn nhất thời khi rời bỏ một nhóm bạn xấu. Thà một mình mà sáng rạng, còn hơn bị nhuộm đen bởi mực đục quanh ta.




7. Tiền tài như cặn bã, nhân nghĩa giá nghìn vàng

Câu này nghe thì cao siêu, nhưng thực chất nó phản ánh đúng quy luật cuộc đời: tiền bạc có thể mất, có thể kiếm lại, nhưng nhân nghĩa một khi đã mất thì khó mà chuộc lại được.

Trong xã hội hiện đại, người ta thường đo lường giá trị một con người bằng mức thu nhập, số tài sản hay địa vị xã hội. Nhưng thử hỏi: đến cuối đời, khi nằm trên giường bệnh, thứ gì giữ chân bạn bè, người thân ở lại chăm sóc bạn? Là tiền bạc chăng? Không. Là cái tình, cái nghĩa bạn từng vun đắp.

Biết bao gia đình giàu có, nhưng đến khi cha mẹ đau ốm, con cái hờ hững. Bạn bè quay lưng, người ngoài thầm mỉa mai. Của cải để lại, nhưng tình nghĩa đã cạn. Đó là bi kịch của những người cả đời chạy theo tiền mà quên đi chữ “nhân”.

Người xưa hiểu rõ: giàu sang là nhất thời, đức hạnh mới là gia tài truyền đời. Một người sống tử tế, rộng lượng, giữ chữ tín, giúp người lúc hoạn nạn — có thể bây giờ chưa giàu tiền bạc, nhưng nhất định giàu tình người. Mà một khi nhân nghĩa đã sâu dày, trời cũng không phụ lòng. Phúc báo rồi sẽ đến, khi bạn chẳng ngờ tới.




8. Đánh cờ không nói, đi rồi không hối hận

Người xưa dùng chuyện chơi cờ để dạy đạo làm người. Khi đã đặt quân cờ xuống bàn, tức là đã suy nghĩ kỹ lưỡng. Đừng vừa đi vừa nói, vừa đi vừa hối hận — điều đó chỉ khiến bàn cờ rối tung, mất cả niềm vui chơi và cái tâm bình tĩnh.

Cũng như trong cuộc sống: khi quyết định một điều gì quan trọng — chọn nghề, chọn bạn đời, chọn đối tác — hãy suy nghĩ thấu đáo. Đã làm thì đừng than vãn. Than vãn chỉ khiến bản thân yếu đuối hơn, mất thời gian mà chẳng thay đổi được gì.

Nhiều người trong chúng ta hay mắc bệnh “đứng núi này trông núi nọ”. Làm công việc này, thấy bạn bè ở công ty khác lương cao hơn thì than thân. Yêu người này, nhưng gặp người khác mới lạ thì sinh lòng so sánh. Cứ thế, cả đời không hài lòng với hiện tại, lúc nào cũng mơ hồ tiếc nuối những “nước cờ” chưa đi.

Người khôn ngoan học cách chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình. Chưa làm thì cân nhắc, đã làm thì kiên trì, thất bại thì rút kinh nghiệm, chứ không đổ lỗi hay day dứt vô ích. Như người xưa dạy: quân tử không oán trời trách người. Mỗi quyết định đều là bài học quý giá, đều là bước đệm cho trưởng thành.



9. Biết đủ sẽ hạnh phúc

Trong cuộc đời này, bao nhiêu người khổ sở, ganh ghét, bon chen, rốt cuộc cũng vì một chữ “tham”. Tham tiền bạc, tham quyền lực, tham hưởng thụ, tham cái hơn người khác. Tham lam thì khổ, mà đã khổ rồi, lại càng tham hơn để lấp đầy hố sâu không đáy ấy.

Người xưa dạy: “Tri túc giả thường lạc” — nghĩa là, người biết đủ thì luôn vui vẻ. Biết đủ không có nghĩa là không phấn đấu. Biết đủ tức là biết điểm dừng. Là biết hài lòng với những gì bản thân đã nỗ lực có được, không vì lòng tham vô đáy mà đánh đổi nhân phẩm, hạnh phúc gia đình hay sức khỏe.

Hãy nhìn những người nông dân quê ta. Họ chẳng có nhiều tiền của, nhà cửa chẳng sang trọng, quần áo chẳng lộng lẫy. Nhưng bữa cơm giản dị có rau luộc, cá kho, tiếng cười nói của con cháu rộn ràng quanh mâm — thế là đủ đầy. Trái lại, biết bao người có xe sang, nhà cao cửa rộng, nhưng lúc nào cũng phiền não, lo mất tiền, sợ người hại mình, sợ con cái bất hiếu — rốt cuộc sống chẳng bình yên.

Biết đủ là một loại phúc đức. Người biết đủ thường dễ dàng buông bỏ phiền muộn, tập trung vào những điều quan trọng: sức khỏe, gia đình, sự bình yên trong tâm hồn. Biết đủ mới thật sự là giàu có.




10. Có chịu được khổ mới làm được kẻ bề trên

Ai cũng muốn thành công, muốn giàu có, muốn có địa vị cao. Nhưng lại sợ khổ, sợ cực, sợ hy sinh. Người xưa hiểu rõ: không có con đường nào trải toàn hoa hồng mà không có gai.

Hãy nhìn những bậc hiền tài xưa nay: ai cũng trải qua gian nan, khổ cực. Một Gia Cát Lượng ba lần được Lưu Bị đích thân đến lều tranh mời về, chẳng phải vì tài năng bẩm sinh mà là nhờ sự khổ luyện, đọc sách đêm ngày, nghiền ngẫm thiên văn địa lý. Một Nguyễn Trãi, thức trắng đêm viết “Bình Ngô Đại Cáo”, soạn chiếu thư, dâng kế sách dẹp giặc — chẳng phải vì trời cho tài năng, mà vì ý chí tôi luyện trong nghịch cảnh.

Người chịu được khổ, mới có ý chí sắt đá. Khổ ở đây không chỉ là nghèo túng vật chất, mà còn là khổ tâm: chịu đựng những lời chê bai, vượt qua cám dỗ, đứng vững trước cơn bão đời.

Những người trẻ hôm nay, chỉ cần hiểu một điều: gian nan sẽ rèn bạn thành thép. Đừng trốn tránh khó khăn. Hãy lao vào học hỏi, va chạm, thử thách. Càng chịu khổ, càng bền gan vững chí, càng dễ chạm đến thành công mà người an nhàn suốt đời chẳng bao giờ có được.




Mười lời nhắn người xưa để lại, như mười viên ngọc quý. Mỗi viên đều chứa đựng trí tuệ, kinh nghiệm xương máu của bao thế hệ cha ông đã đúc kết. Đọc để thấm, để ngẫm, để soi lại mình: ta đang đi lệch điều nào? Ta có đủ can đảm sửa đổi không?

Cuộc sống hiện đại làm con người ta dễ quên cội rễ. Giữa phố xá xô bồ, giữa dòng đời hối hả, đôi khi chỉ cần ngồi xuống, nhắm mắt, nghĩ về những điều đơn giản nhất: sống lương thiện, biết nhẫn nhịn, biết đủ, biết trân trọng những gì mình có — thế thôi, hạnh phúc sẽ tự khắc tìm đến.

Hãy tự nhắc mình mỗi ngày:

Làm việc ngay thẳng, không sợ người dòm ngó.

Lo xa để không lo gần.

Tránh xa kẻ thị phi, nuôi dưỡng môi trường tốt.

Nhẫn nhịn khi cần, nhưng cũng mạnh mẽ khi phải đứng lên.

Học hỏi, nỗ lực khi còn trẻ, đừng để nuối tiếc.

Gần đèn để rạng, giữ mình trong vòng bạn bè, cộng đồng tích cực.

Xem tiền tài nhẹ, nhân nghĩa nặng.

Quyết định kỹ càng, đi rồi không hối hận.

Biết đủ, biết dừng, biết yêu thương.

Và quan trọng nhất: dám chịu khổ, để tôi luyện thành bậc “bề trên” trong chính lĩnh vực của mình.


Bạn đã sẵn sàng sống một cuộc đời bình an mà vững vàng, đơn giản mà hạnh phúc, theo cách người xưa từng dạy?
Hãy bắt đầu từ hôm nay — từ những việc nhỏ nhất — gieo hạt giống thiện lành cho chính mình, cho con cháu sau này, để dù nghìn năm nữa, hậu thế nhìn lại vẫn thấy hãnh diện tự hào.



Nếu bạn thấy bài học này hữu ích, hãy chia sẻ video, bấm Like, Đăng ký kênh để lan tỏa những giá trị sống tốt đẹp! Đừng quên để lại bình luận: Bạn tâm đắc lời nhắn nào nhất? Hãy cho tôi biết suy nghĩ của bạn nhé!

Cảm ơn bạn đã lắng nghe đến tận cùng! Chúc bạn và gia đình luôn an nhiên, hạnh phúc, gặp nhiều điều tốt đẹp trong cuộc sống!