Elizabeth Báthory – “Nữ bá tước đẫm máu”

Bạn có tin rằng, có một người phụ nữ từng bị cáo buộc giết hàng trăm cô gái chỉ để… tắm máu giữ làn da tươi trẻ?

Một quý tộc, xinh đẹp, học rộng, quyền lực – nhưng lại trở thành biểu tượng của nỗi kinh hoàng tăm tối nhất trong lịch sử châu Âu.

Trong video hôm nay, hãy cùng chúng tôi vén bức màn bí ẩn về Elizabeth Báthory – “Nữ bá tước đẫm máu” – người được cho là đã biến lâu đài của mình thành địa ngục trần gian, hay chỉ là nạn nhân của một âm mưu chính trị tàn độc?

Trong lòng dãy núi Carpathian hùng vĩ, giữa những cánh rừng dày đặc của vùng Trung Âu xưa kia, có một tòa lâu đài u tối tên là Csejte – nơi đã gắn liền với cái tên Elizabeth Báthory, một trong những nhân vật gây tranh cãi và ám ảnh nhất trong lịch sử nhân loại. Nhiều người gọi bà là “Nữ bá tước đẫm máu”, một biểu tượng kinh hoàng của cái ác và sự biến thái của quyền lực. Truyền thuyết kể rằng bà từng giết hàng trăm cô gái trẻ chỉ để tắm máu họ với niềm tin rằng thứ chất đỏ tươi ấy sẽ gìn giữ tuổi thanh xuân vĩnh cửu. Nhưng liệu đó có phải là sự thật, hay chỉ là sản phẩm của sự vu khống chính trị, lòng tham quyền lực, và truyền miệng ác ý của lịch sử?

Câu chuyện về Elizabeth Báthory là sự giao thoa kỳ lạ giữa hiện thực và huyền thoại, giữa lịch sử và hư cấu. Sinh ra trong một gia đình quý tộc danh giá nhất Hungary, Elizabeth là người phụ nữ thông minh, học rộng, nói được nhiều ngôn ngữ và nắm giữ tài sản khổng lồ. Tuy nhiên, sự vĩ đại của gia tộc ấy cũng trở thành lời nguyền khi Elizabeth vướng vào vòng xoáy của bạo lực, bệnh lý tâm thần, và một hệ thống quyền lực nam giới luôn sẵn sàng bóp chết bất kỳ người phụ nữ nào dám vượt qua ranh giới của sự "thuần khiết" và "phục tùng".

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá cuộc đời đầy thăng trầm và đẫm máu của Elizabeth Báthory – từ thuở ấu thơ ám ảnh, thời kỳ quyền lực đỉnh cao, đến cái kết bi kịch bị giam cầm trong bốn bức tường lạnh lẽo. Đồng thời, ta cũng sẽ lần theo từng dấu vết lịch sử để truy vấn: Elizabeth có thực sự là kẻ sát nhân tàn độc, hay là một nạn nhân bị biến thành “huyền thoại kinh dị” bởi xã hội phong kiến và chính trị nam quyền thời đó?

---

Elizabeth Báthory sinh năm 1560 tại Nyírbátor, thuộc vương quốc Hungary (nay thuộc lãnh thổ Slovakia). Bà là một thành viên của dòng họ Báthory, một trong những gia tộc quyền lực và lâu đời nhất ở Trung Âu, từng sản sinh ra các hoàng tử, thống đốc và thậm chí cả vua Ba Lan. Dòng họ này không chỉ sở hữu những lãnh địa rộng lớn mà còn có sức ảnh hưởng chính trị đáng kể trong các triều đình châu Âu lúc bấy giờ.

Cha bà – ông George VI Báthory – là lãnh chúa của vùng Ecsed, một nhánh của gia tộc. Mẹ bà là Anna Báthory – chị họ của George – đến từ nhánh Somlyó. Chính sự hôn phối cận huyết này là yếu tố làm dấy lên giả thuyết rằng Elizabeth có thể đã thừa hưởng những vấn đề về tâm thần từ tổ tiên, do gene bị suy yếu qua nhiều đời.

Thời thơ ấu của Elizabeth không giống những đứa trẻ bình thường. Theo ghi chép và truyền thuyết, bà thường xuyên chứng kiến cảnh tra tấn, hành hình tàn khốc diễn ra trước mắt. Một trong những ký ức nổi bật nhất được lưu truyền là việc bà đã chứng kiến một tên trộm bị khâu sống vào bụng của một con ngựa đang hấp hối – một hình phạt phổ biến thời đó. Cảnh tượng máu me, la hét và cái chết được cho là đã khắc sâu vào tâm trí non nớt của cô bé quý tộc.

---

Bất chấp bối cảnh tăm tối, Elizabeth không phải là một phụ nữ mù chữ hay ngu dốt như nhiều nạn nhân nữ thời phong kiến khác. Bà được giáo dục bài bản bởi các gia sư riêng và có thể nói lưu loát tiếng Hungary, tiếng Latinh, tiếng Đức và tiếng Hy Lạp. Ngoài ra, bà còn có kiến thức vững chắc về khoa học, thiên văn và triết học – những lĩnh vực hiếm phụ nữ nào được tiếp cận vào thế kỷ 16.

Tuy nhiên, chính trí tuệ và sự tự tin ấy khiến bà trở nên “khó chấp nhận” trong một xã hội nam quyền. Một người phụ nữ giàu có, thông minh và có quyền lực thực sự là mối đe dọa đối với cả những người đàn ông quyền quý nhất.

---

Năm 15 tuổi, Elizabeth kết hôn với Ferenc Nádasdy – một quý tộc giàu có và là chiến binh nổi tiếng với biệt danh “Kẻ giết người Thổ Nhĩ Kỳ”. Đây là một cuộc hôn nhân sắp đặt mang tính chiến lược chính trị giữa hai dòng họ lớn. Sau lễ cưới, Elizabeth dọn về sống tại lâu đài Csejte, nơi sau này trở thành hiện trường cho hàng trăm vụ sát hại được đồn đại.

Chồng bà, Ferenc, thường xuyên vắng nhà vì bận chinh chiến. Ông cũng là người có tiếng tàn bạo ngoài chiến trường, và truyền thuyết kể rằng ông từng chỉ cho Elizabeth các phương pháp tra tấn "sáng tạo". Dù vậy, vẫn còn tranh cãi xoay quanh việc liệu Elizabeth học từ chồng hay vốn đã có khuynh hướng bạo lực từ trước.

Trong khoảng thời gian này, Elizabeth trở thành nữ chủ nhân thực thụ của các vùng đất rộng lớn. Bà quản lý tài chính, điều hành nông trại, tuyển dụng và giám sát hàng trăm người hầu – điều hiếm thấy đối với phụ nữ thời đó. Nhưng quyền lực ấy cũng đi kèm với sự cô đơn và áp lực khôn lường. Câu hỏi đặt ra là: liệu quyền lực quá lớn trong tay một người phụ nữ có vô tình khơi dậy những điều đen tối nhất trong tâm hồn?

---

Sau cái chết của chồng vào năm 1604, Elizabeth bước vào giai đoạn hoàn toàn kiểm soát tài sản và nhân lực. Cũng từ đây, hàng loạt lời đồn rợn người bắt đầu lan truyền: những cô gái trẻ làm người hầu cho bà lần lượt biến mất không dấu vết. Dân làng xung quanh lâu đài Csejte thì thầm về những tiếng thét đau đớn vào ban đêm, những chiếc quan tài bí ẩn được đưa ra khỏi lâu đài lúc bình minh.

Theo các nhân chứng sau này, Elizabeth được cho là đã hành hạ, đánh đập, đâm kim vào ngón tay, cắt gân chân, thiêu cháy, thậm chí đổ nước lạnh lên nạn nhân giữa mùa đông và để họ đóng băng đến chết. Mỗi câu chuyện lại khủng khiếp hơn câu trước, và đỉnh điểm là lời đồn bà đã tắm máu các cô gái đồng trinh để giữ gìn làn da tươi trẻ.

Tuy nhiên, một số nhà sử học hiện đại cho rằng, có thể các lời cáo buộc này là kết quả của chiến dịch bôi nhọ chính trị, được lên kế hoạch để chiếm đoạt tài sản của một người phụ nữ quá quyền lực trong thời đại mà điều đó bị xem là dị thường.

---

Vào đầu thế kỷ 17, danh tiếng của Elizabeth Báthory không chỉ lan rộng khắp Hungary mà còn khiến triều đình Habsburg để mắt tới. Vua Matthias II – vốn là người mang nhiều món nợ từ gia tộc Báthory – bắt đầu tỏ ra dè chừng trước ảnh hưởng ngày càng lớn của nữ bá tước goá bụa. Những tin đồn về các vụ giết người, máu me và các nghi lễ man rợ trong lâu đài Csejte vô tình trở thành cái cớ lý tưởng để triều đình hành động.

Năm 1610, nhà vua ra lệnh cho bá tước György Thurzó – một quý tộc quyền lực kiêm người họ hàng bên chồng của Elizabeth – điều tra những cáo buộc chống lại bà. Điều đáng chú ý là Thurzó cũng là người có dã tâm thâu tóm tài sản của dòng họ Báthory nếu Elizabeth bị kết tội. Chính điều này khiến nhiều nhà sử học sau này nghi ngờ rằng cuộc điều tra không hoàn toàn vì công lý mà mang đậm tính chính trị.

---

Ngày 30 tháng 12 năm 1610, György Thurzó cùng một đoàn binh lính tiến hành đột kích lâu đài Csejte. Tại đây, họ được cho là phát hiện những cảnh tượng kinh hoàng: thi thể thiếu nữ vương máu nằm rải rác, một số đang trong tình trạng hấp hối, một số khác bị giam giữ và thương tích đầy mình.

Tuy nhiên, những ghi chép ban đầu về vụ đột kích không đồng nhất. Có bản nói rằng "không tìm thấy bằng chứng cụ thể", trong khi những lời khai sau này thì lại mô tả cảnh tượng giống như bước ra từ một tiểu thuyết kinh dị: phòng tra tấn với dụng cụ sắt nhọn, dây xích, lò nung đỏ, móc sắt treo người... Rất khó để biết điều gì là thật, điều gì là phóng đại. Tuy nhiên, sức nặng từ những lời khai nhân chứng cùng sức ép của triều đình đủ để Elizabeth bị bắt giữ ngay lập tức.

---

Một điều đáng lưu ý là: Elizabeth Báthory chưa bao giờ được đưa ra xét xử công khai. Không có cơ hội tự biện hộ, không luật sư, không tranh tụng – bà bị giam lỏng ngay sau cuộc đột kích và vĩnh viễn không được thấy ánh sáng mặt trời nữa.

Trong khi đó, phiên tòa xử các người hầu thân cận của bà – như Ilona Jó, Dorottya Szentes, và János Újváry – lại được tiến hành rầm rộ. Những người này khai rằng Elizabeth đã ra lệnh cho họ tra tấn và giết hại hơn 80 cô gái trẻ. Thậm chí có người khai số nạn nhân lên đến hơn 600 người – một con số khủng khiếp mà sau này trở thành huyền thoại đen tối gắn liền với cái tên “Nữ bá tước đẫm máu”.

Tuy nhiên, các lời khai ấy đều được lấy trong điều kiện tra tấn tàn bạo – điều phổ biến trong luật pháp thời đó. Câu hỏi đặt ra: liệu chúng ta có thể tin vào những lời khai được vắt ra từ máu và nước mắt?

---

Nhiều học giả hiện đại cho rằng vụ án Elizabeth Báthory có thể là một âm mưu chính trị được sắp đặt kỹ lưỡng. Những lập luận này dựa trên một số điểm mấu chốt:

Elizabeth là góa phụ giàu có, không có chồng bảo vệ, và sở hữu tài sản kếch xù: một miếng mồi hấp dẫn cho kẻ có dã tâm chiếm đoạt.

Không có bằng chứng pháp lý trực tiếp: dù lời đồn có rất nhiều, nhưng không có thi thể nào được kiểm chứng rõ ràng, không có văn bản tự tay bà ký nhận tội, và không có phiên xử chính thức cho chính bà.

Cuộc điều tra và kết tội diễn ra quá nhanh, đúng thời điểm gia tộc Báthory đang suy yếu.

Thurzó – người dẫn đầu cuộc bắt giữ – đã ngay lập tức phân chia tài sản của bà cho các bên liên quan.

Những điểm bất thường này khiến nhiều người đặt câu hỏi: liệu Elizabeth có thực sự là “ma nữ khát máu” hay chỉ là một người phụ nữ thông minh, giàu có, và quá quyền lực – đến mức bị xã hội nam quyền không thể dung thứ?

---

Elizabeth Báthory không bị xử tử – một phần vì bà thuộc tầng lớp quý tộc cao, và hành quyết bà có thể gây chấn động về mặt chính trị. Thay vào đó, bà bị giam trong một căn phòng nhỏ không cửa sổ tại lâu đài Csejte, bốn bức tường dày đá, chỉ có một khe nhỏ đưa thức ăn.

Từ năm 1611 đến 1614, Elizabeth sống trong sự cô lập tuyệt đối. Theo ghi chép của người canh gác, bà trở nên trầm mặc, nói chuyện với bóng tối, rồi dần mất khả năng phân biệt thực – ảo. Ngày 21 tháng 8 năm 1614, sau bốn năm bị giam lỏng, Elizabeth Báthory qua đời trong im lặng, không ai đưa tiễn, không lời cáo biệt.

---

Cho đến nay, lịch sử vẫn chưa có một câu trả lời dứt khoát về con người thật của Elizabeth Báthory. Bà là hiện thân của một tội ác khủng khiếp, hay là một nạn nhân bị nhấn chìm bởi âm mưu và định kiến? Câu hỏi này vẫn khiến nhiều nhà nghiên cứu trăn trở suốt nhiều thế kỷ qua.

Về mặt tài liệu, phần lớn những gì chúng ta biết về Elizabeth đến từ các lời khai và bản ghi chép sau vụ bắt giữ. Nhưng hầu hết đều bị nghi ngờ vì:

Lấy lời khai dưới tra tấn;

Không có nhân chứng trực tiếp;

Thiếu bằng chứng pháp y;

Không có hồ sơ khám nghiệm tử thi;

Các nguồn đều đến từ phe đối lập chính trị.

Tất cả những điều đó khiến hồ sơ Elizabeth Báthory như một bức tranh mờ ảo – nơi mà sự thật, lời đồn, và truyền thuyết hòa trộn đến mức khó phân định ranh giới.

---

Kể từ sau cái chết của bà, câu chuyện về Elizabeth Báthory được thêu dệt và lan truyền rộng khắp châu Âu. Trong thế kỷ 18 và 19, bà trở thành nguồn cảm hứng cho hàng loạt tác phẩm văn học, sân khấu và sau này là phim ảnh, tiểu thuyết kinh dị. Một số điểm hư cấu xuất hiện trong các tác phẩm:

Bà tắm máu trinh nữ để giữ sắc đẹp: không có tài liệu gốc nào ghi nhận điều này – nó được sáng tác sau cái chết của bà hơn 100 năm.

Bà là nữ phù thủy thực hiện nghi lễ Satan: điều này hoàn toàn không có trong hồ sơ điều tra ban đầu, chỉ xuất hiện khi châu Âu bước vào thời kỳ săn phù thủy rầm rộ.

Bà là “phiên bản nữ” của Dracula: sự so sánh này chỉ đến vào thời kỳ hiện đại, đặc biệt sau sự nổi tiếng của tiểu thuyết Dracula của Bram Stoker (1897). Thực tế, bà và Vlad Dracula không có mối liên hệ nào ngoài sự tàn bạo do truyền thuyết gán ghép.

Từ một nhân vật lịch sử phức tạp, Elizabeth dần bị biến thành biểu tượng của cái ác thuần túy – không khác gì một “quỷ dữ mặc váy quý tộc”.

---

Thật trớ trêu, trong khi nhiều thế kỷ trước, Elizabeth bị nguyền rủa là hiện thân của ma quỷ, thì trong các cuộc thảo luận nữ quyền hiện đại, bà lại được xem như một ví dụ cực đoan của hiện tượng “phụ nữ có quyền lực bị trừng phạt”.

Một số nhà nghiên cứu cho rằng:

Nếu Elizabeth là đàn ông, có thể bà sẽ được tôn vinh như một nhà quý tộc mạnh mẽ, cứng rắn, lãnh đạo vững vàng.

Chính vì là phụ nữ, và đặc biệt là một phụ nữ goá phụ có quyền lực độc lập, bà trở thành mục tiêu dễ dàng cho sự nghi ngờ và loại trừ.

Trong xã hội phong kiến, nơi phụ nữ chỉ được coi là “vợ của ai đó” hoặc “con gái của ai đó”, Elizabeth đã phá vỡ khuôn mẫu. Và hệ quả là bà bị biến thành “ác quỷ trong lâu đài” – một ẩn dụ cho nỗi sợ hãi của xã hội trước phụ nữ tự chủ.

---

Ngày nay, hình ảnh Elizabeth Báthory vẫn tiếp tục sống trong văn hóa đại chúng:

Hàng chục bộ phim, trò chơi điện tử và tiểu thuyết lấy cảm hứng từ cuộc đời bà.

Tên bà được dùng cho nhiều ban nhạc rock gothic và metal.

Một số tác phẩm nghệ thuật hiện đại còn tái hiện bà như một biểu tượng nữ tính nổi loạn chống lại thế giới nam quyền.

Tuy nhiên, song hành với huyền thoại là lời cảnh báo. Elizabeth – nếu thực sự phạm tội – là minh chứng rõ ràng cho việc quyền lực tuyệt đối có thể làm tha hóa tâm hồn con người. Còn nếu bà bị oan – thì đây là một bi kịch kinh hoàng về cái giá mà phụ nữ phải trả khi vượt khỏi khuôn khổ mà xã hội áp đặt.

---

Elizabeth Báthory không chỉ là một nhân vật lịch sử – bà là biểu tượng đa chiều, phản chiếu nỗi sợ, tham vọng, thành kiến, và cả sự tàn bạo trong lòng xã hội châu Âu Trung cổ.

Bà có thể là:

Một nữ quý tộc tàn bạo, mắc chứng tâm thần, nhấn chìm trong máu và sự ám ảnh về sắc đẹp;

Một nạn nhân chính trị, bị phản bội, cô lập và hủy hoại bởi chính người thân và xã hội nam trị;

Một biểu tượng vượt thời gian, nơi mà huyền thoại lấn át sự thật, và lịch sử chỉ là bản viết tay của kẻ thắng cuộc.

Cho đến nay, cái tên Elizabeth Báthory vẫn là một trong những biểu tượng đen tối nhất trong lịch sử – không phải vì những gì bà đã làm, mà vì những gì lịch sử đã chọn để nhớ về bà.

---

Elizabeth Báthory – ác quỷ trong truyền thuyết, hay người phụ nữ bị lịch sử đối xử bất công?

Có lẽ sự thật sẽ mãi mãi bị chôn vùi trong những bức tường đá cổ kính ở Csejte. Nhưng câu chuyện của bà là lời nhắc nhở rằng: sự thật luôn là điều đầu tiên bị hi sinh trong các cuộc đấu tranh quyền lực.